Οι οικονομικές κυρώσεις έχουν καταστεί, τα τελευταία χρόνια, ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία εξωτερικής πολιτικής των HΠΑ. Υπάρχουν σήμερα περισσότερες από 20 χώρες που υπόκεινται σε διάφορες κυρώσεις από την αμερικανική κυβέρνηση.
Γράφει ο Mark Weisbrot
Αλλά αν περισσότεροι Αμερικανοί γνώριζαν πόσοι αθώοι πολίτες πραγματικά πεθαίνουν εξαιτίας αυτών των κυρώσεων, θα επέτρεπαν τις χειρότερες από αυτές;
Μπορεί να το μάθουμε στο Αφγανιστάν. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται αυτή τη στιγμή στη χώρα αναμένεται να στοιχίσουν τη ζωή σε περισσότερους πολίτες το επόμενο έτος από όσους έχασαν τη ζωή τους έπειτα από 20 χρόνια πολέμου. Ας μην το κρύβουμε πια.
Οι προβλέψεις για το χειμώνα εκτιμούν ότι 22,8 εκατομμύρια άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν «υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής επισφάλειας». Αυτό αποτελεί το 55% του πληθυσμού του Αφγανιστάν, το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα. Εκτιμάται ότι ένα εκατομμύριο παιδιά υποφέρουν από «σοβαρό οξύ υποσιτισμό» φέτος. Τα παιδιά που υποσιτίζονται είναι πιο πιθανό να πεθάνουν από άλλες ασθένειες, ακόμα και όταν μπορέσουν να πάρουν αρκετές θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για να επιβιώσουν. Ήδη, το 98 τοις εκατό του πληθυσμού δεν λαμβάνει αρκετό φαγητό, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης του ΟΗΕ.
Η μεγαλύτερη και πιο καταστροφική κύρωση που αντιμετωπίζει αυτήν τη στιγμή το Αφγανιστάν είναι η κατάσχεση περισσότερων από 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας, τα οποία κρατούνται στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Αυτό ισοδυναμεί με περίπου το 40 τοις εκατό της οικονομίας του Αφγανιστάν και περίπου 14 μήνες των εισαγωγών της χώρας – οι οποίες περιλαμβάνουν τρόφιμα, φάρμακα και υποδομές που είναι ζωτικής σημασίας για τη δημόσια υγεία.
Αλλά ο αντίκτυπος αυτής της απώλειας των περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας αποδεικνύεται ότι είναι πολύ πιο θανατηφόρος από την απώλεια σημαντικών εισαγωγών. Τα περιουσιακά στοιχεία που κατασχέθηκαν είναι σε δολάρια. Οι χώρες χρειάζονται αυτά τα διεθνή αποθέματα σε ισχυρό νόμισμα προκειμένου να διατηρήσουν ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία. Από το πάγωμα των αποθεμάτων της χώρας, «οι ελλείψεις μετρητών και η απώλεια των σχέσεων τραπεζικής ανταπόκρισης έχουν σακατέψει τις αφγανικές τράπεζες», αναφέρει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Αναφορές του τύπου από εκεί περιγράφουν το καταστροφικό ανθρώπινο κόστος της διατάραξης που προκαλείται όταν χάνονται αυτά τα αποθέματα: απεγνωσμένες μητέρες που αναζητούν φάρμακα για τα σκελετωμένα παιδιά τους, αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων χωρίς εισόδημα, αγρότες που σταματούν να εργάζονται στη γη τους.
Κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες μετά τις κυρώσεις, το νόμισμα του Αφγανιστάν υποτιμήθηκε κατά περισσότερο από 30 τοις εκατό, οδηγώντας τις τιμές των τροφίμων και άλλων πρώτων υλών πέρα των δυνατοτήτων πολλών ανθρώπων σε μια χώρα που ήδη είναι η φτωχότερη στην Ασία. Οι τράπεζες επέβαλαν όριο 400 δολαρίων στις αναλήψεις μετρητών και επίσης περιορισμούς που καθιστούν αδύνατο να πληρωθούν οι μισθοδοσίες από τις επιχειρήσεις. Αυτό ωθεί περισσότερους ανθρώπους στην ανεργία και την εντονότερη πείνα.
Οι υποστηρικτές των κυρώσεων, στην αμερικανική κυβέρνηση και αλλού, απάντησαν ότι οι άνθρωποι που λιμοκτονούν, υποσιτίζονται ή είναι άνεργοι ως αποτέλεσμα των κυρώσεων μπορούν να επικουρηθούν μέσω της διεθνής βοήθειας. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η λογική της καταστροφής μιας οικονομίας και, στη συνέχεια, της προσπάθειας να σωθούν άνθρωποι μέσω βοήθειας δεν λειτουργεί. Η βοήθεια θα αντικαταστήσει μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της απώλειας εισοδήματος της χώρας, το οποίο σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ μπορεί να πέσει κατά 30%, ένα απίστευτο και πρωτοφανές ποσοστό, τους επόμενους μήνες.
Και υπάρχουν τεράστιες δυσκολίες στην παροχή βοήθειας: το τραπεζικό σύστημα είναι σακατεμένο, οι διεθνείς τράπεζες, ακόμη και ορισμένες ομάδες παροχής βοήθειας είναι απρόθυμες να πάρουν το ρίσκο που συνεπάγεται η μεταφορά κεφαλαίων, ενώ οι μεταφορές βρίσκονται σε κατάρρευση, καθώς επίσης και άλλες βασικές υπηρεσίες λόγω των κυρώσεων και της επακόλουθης οικονομικής συρρίκνωσης.
Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της υποστηρίζουν ότι οι κυρώσεις είναι μια απαραίτητη απάντηση στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ταλιμπάν, συμπεριλαμβανομένης της καταπίεσης των γυναικών. Αλλά είναι οι άνθρωποι, ειδικά οι φτωχότεροι, που πληρώνουν το τίμημα. Πόσες δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια πρέπει να θυσιαστούν προκειμένου να τιμωρηθούν οι Ταλιμπάν;
Οι δυτικές κυβερνήσεις, με επικεφαλής τις ΗΠΑ όπως και κατά τη διάρκεια 20 ετών πολέμου, δεν είναι πιθανό ότι θα λάβουν παραχωρήσεις από τους Ταλιμπάν καταστρέφοντας την αφγανική οικονομία. Αλλά ένα τεράστιο τίμημα θα το πληρώσουν εκατομμύρια αθώοι άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους θα πεθάνουν, καθώς τα τρόφιμα, η υγειονομική περίθαλψη, η απασχόληση και το εισόδημα γίνονται ολοένα και πιο σπάνια.
Τα μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσου αρχίζουν να αντιδρούν: Περίπου πενήντα έστειλαν επιστολή στον Πρόεδρο Μπάιντεν το Δεκέμβριο, σημειώνοντας: «Η κατάσχεση 9,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα συναλλαγματικά αποθέματα του Αφγανιστάν από τις ΗΠΑ» βυθίζει τη χώρα «βαθύτερα στην οικονομική και ανθρωπιστική κρίση».
Αυτή η συλλογική τιμωρία είναι τρομερά λάθος και ανήθικη. Η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να απομακρύνει τον μεγαλύτερο παράγοντα που συμβάλλει σε αυτό με μια κίνηση. Πρέπει να το κάνουν αμέσως, πριν να είναι πολύ αργά.
Πηγή: Center for Economic and Policy Research
Μετάφραση από τα αγγλικά/επιμέλεια: Pressenza Athens
