Η ακόλουθη συνέντευξη διεξήχθη από τον Ράινερ Μπράουν, Εκτελεστικό Διευθυντή του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης (οργάνωση που βραβεύθηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 1910) μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τις τελευταίες ημέρες με τον Όλεγκ Μποντρόφ και τον Γιούρι Σελιανένκο, δύο ακτιβιστές για την ειρήνη από τη Ρωσία και την Ουκρανία αντίστοιχα.
Μπορείτε να συστηθείτε εν συντομία;
Όλεγκ Μποντρόφ: Είμαι ο Όλεγκ Μποντρόφ, φυσικός, οικολόγος και πρόεδρος του Δημόσιου Συμβουλίου της Νότιας Ακτής του Φινλανδικού Κόλπου, Αγία Πετρούπολη. Η προστασία του περιβάλλοντος, η πυρηνική ασφάλεια και η προώθηση της ειρήνης αποτελούν τις κύριες κατευθύνσεις της εργασίας μου τα τελευταία 40 χρόνια. Σήμερα, αισθάνομαι μέρος της Ουκρανίας: η σύζυγός μου είναι κατά το ήμισυ Ουκρανή – ο πατέρας της κατάγεται από τη Μαριούπολη. Οι φίλοι και οι συνάδελφοί μου είναι οικολόγοι από το Κίεβο, το Χάρκοβο, το Ντνίπρο, το Κονότοπ, το Λβιβ. Είμαι ορειβάτης, στις αναβάσεις ήμουν συνδεδεμένος με σχοινί ασφαλείας με την Άννα Π. από το Χάρκοβο. Ο πατέρας μου, που συμμετείχε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τραυματίστηκε τον Ιανουάριο του 1945 και νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στο Ντνεπροπετρόβσκ.
Γιούρι Σελιαζένκο: Ονομάζομαι Γιούρι Σελιανένκο, είμαι ερευνητής ειρήνης, εκπαιδευτικός και ακτιβιστής από την Ουκρανία. Τα πεδία εξειδίκευσής μου είναι η διαχείριση συγκρούσεων, η νομική και πολιτική θεωρία και η ιστορία. Επιπλέον, είμαι εκτελεστικός γραμματέας του Ουκρανικού Ειρηνιστικού Κινήματος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Άρνηση Συνείδησης (EBCO) καθώς και του World BEYOND War (WBW).
Μπορείτε να περιγράψετε πώς βλέπετε την τρέχουσα κατάσταση;
O.Μ.: Η απόφαση για τη στρατιωτική επιχείρηση κατά της Ουκρανίας ελήφθη από τον πρόεδρο της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, οι Ρώσοι πολίτες, κρίνοντας από τις αναφορές ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, πίστευαν ότι ο πόλεμος με την Ουκρανία ήταν καταρχήν αδύνατος!
Γιατί συνέβη αυτό; Τα τελευταία οκτώ χρόνια, η αντι-ουκρανική προπαγάνδα μεταδίδεται καθημερινά από όλα τα κρατικά κανάλια της ρωσικής τηλεόρασης. Μιλούσαν για την αδυναμία και την αντιδημοτικότητα των προέδρων της Ουκρανίας, τους εθνικιστές που μπλοκάρουν την προσέγγιση με τη Ρωσία, την επιθυμία της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία θεωρείται από τον πρόεδρο της Ρωσίας ως ιστορικό έδαφος, μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η εισβολή στην Ουκρανία, εκτός από το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, χειροτέρευσε τους παγκόσμιους κινδύνους. Στρατιωτικές επιχειρήσεις διεξάγονται σ έδαφος με πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Το τυχαίο χτύπημα βλημάτων σε πυρηνικά εργοστάσια είναι πιο επικίνδυνο από τη χρήση ατομικών όπλων.
Γ.Σ.: Η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μέρος μιας μακράς ιστορίας σχέσεων και εχθροπραξιών μεταξύ των δύο εθνών, και επίσης είναι μέρος μιας μακροχρόνιας παγκόσμιας σύγκρουσης μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Για να την κατανοήσουμε πλήρως, θα πρέπει να θυμηθούμε την αποικιοκρατία, τον ιμπεριαλισμό, τον Ψυχρό Πόλεμο, τη “νεοφιλελεύθερη” ηγεμονία και την άνοδο των επίδοξων ανελεύθερων ηγεμόνων.
Μιλώντας για τη Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας, το κρίσιμο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε σε αυτή την αισχρή σύγκρουση μεταξύ μιας αρχαϊκής ιμπεριαλιστικής δύναμης και ενός αρχαϊκού εθνικιστικού καθεστώτος είναι ο ξεπερασμένος χαρακτήρας και των δύο πολιτικών και μιλιταριστικών πολιτισμών: και οι δύο έχουν στρατολόγηση και ένα σύστημα στρατιωτικής πατριωτικής ανατροφής αντί για πολιτική εκπαίδευση. Αυτός είναι ο λόγος που οι πολεμοκάπηλοι και στις δύο πλευρές αποκαλούν ο ένας τον άλλον ναζί. Νοητικά, ζουν ακόμα στον κόσμο του “Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου” της ΕΣΣΔ και του “ουκρανικού απελευθερωτικού κινήματος” και πιστεύουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να ενωθούν γύρω από τον ανώτατο διοικητή τους για να συντρίψουν τον υπαρξιακό τους εχθρό, αυτούς τους χιτλερικούς ή τους όχι καλύτερους σταλινικούς, στο ρόλο των οποίων βλέπουν με έκπληξη το λαό μιας γειτονικής χώρας.
Υπάρχουν ιδιαιτερότητες σε αυτή τη διαμάχη τις οποίες το δυτικό κοινό δεν γνωρίζει καθόλο ή για τις οποίες δεν είναι καλά ενημερωμένο;
Γ.Σ.: Ναι, σίγουρα. Η ουκρανική διασπορά στην Αμερική αυξήθηκε σημαντικά μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Οι αμερικανικές και άλλες δυτικές μυστικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου στρατολόγησαν πράκτορες σε αυτή τη διασπορά για να χρησιμοποιήσουν τα εθνικιστικά αισθήματα για την υποκίνηση του αυτονομισμού στην ΕΣΣΔ, και ορισμένοι εθνικιστές Ουκρανοί έγιναν πλούσιοι ή έκαναν καριέρα στην αμερικανική και καναδική πολιτική και στον στρατό, με αυτόν τον τρόπο προέκυψε ένα ισχυρό ουκρανικό λόμπι με δεσμούς με την Ουκρανία και παρεμβατικές φιλοδοξίες. Όταν η ΕΣΣΔ έπεσε και η Ουκρανία απέκτησε την ανεξαρτησία της, η δυτική διασπορά συμμετείχε ενεργά στην οικοδόμηση του έθνους.
Υπάρχουν κινήσεις κατά του πολέμου στη Ρωσία και αν ναι, τί γίνεται;
O.Μ.: Αντιπολεμικές δράσεις πραγματοποιήθηκαν στην Αγία Πετρούπολη, τη Μόσχα και σε δεκάδες μεγάλες ρωσικές πόλεις. Πολλές χιλιάδες άνθρωποι απλά βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν τη διαφωνία τους. Η πιο δημοφιλής κατηγορία συμμετεχόντων είναι οι νέες και οι νέοι. Περισσότεροι από 7.500 φοιτητές/τριες, εργαζόμενοι και απόφοιτοι του παλαιότερου Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας στη Ρωσία υπέγραψαν ψήφισμα κατά του πολέμου. Οι φοιτητές θέλουν να δουν τους εαυτούς τους ως μέρος ενός ελεύθερου δημοκρατικού κόσμου, τον οποίο μπορεί να στερηθούν εξαιτίας της απομονωτικής πολιτικής του Προέδρου Πούτιν. Οι αρχές ισχυρίζονται ότι η Ρωσία διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για τη ζωή και τα ατομικά όπλα που θα τους προστατεύσουν, ακόμη και σε συνθήκες απομόνωσης, από τον υπόλοιπο κόσμο. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο 220 χιλιάδες Ρώσοι υπέγραψαν το ψήφισμα “ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ”. Ενιαίες πικετοφορίες “ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ” και “ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΗΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ” πραγματοποιούνται καθημερινά στην Αγία Πετρούπολη και σε άλλες ρωσικές πόλεις. Παράλληλα δυστυχώς, οι εργαζόμενοι του Ινστιτούτου Ατομικής Ενέργειας με το όνομα του Κουρτσάτοφ στη Μόσχα “υποστήριξαν πλήρως την απόφαση του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας να διεξάγει μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στο έδαφος της Ουκρανίας. Και αυτό δεν είναι το μόνο παράδειγμα υποστήριξης της επιθετικότητας. Τόσο εγώ όσο και συνάδελφοί μου από το περιβαλλοντικό και φιλειρηνικό κίνημα είμαστε πεπεισμένοι ότι το μέλλον μας έχει διαρραγεί και στη Ρωσία και την Ουκρανία.
Αποτελεί η ειρήνη με τη Ρωσία ζήτημα στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή;
Γ.Σ.: Ναι, είναι ζήτημα χωρίς καμία αμφιβολία. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι εξελέγη το 2019 λόγω των υποσχέσεών του να σταματήσει τον πόλεμο και να διαπραγματευτεί την ειρήνη, αλλά αθέτησε αυτές τις υποσχέσεις και άρχισε να καταστέλλει τα φιλορωσικά μέσα ενημέρωσης και την αντιπολίτευση στην Ουκρανία, κινητοποιώντας ολόκληρο τον πληθυσμό για πόλεμο με τη Ρωσία. Αυτό συνέπεσε με την εντατικοποίηση της στρατιωτικής βοήθειας και των πυρηνικών ασκήσεων του ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν ξεκίνησε τα δικά του πυρηνικά γυμνάσια και ζήτησε από τη Δύση εγγυήσεις ασφαλείας, πρώτα απ’ όλα τη μη προσχώρηση της Ουκρανίας. Αντί να δώσει τέτοιες εγγυήσεις, η Δύση υποστήριξε τη στρατιωτική επιχείρηση της Ουκρανίας στο Ντονμπάς, όπου κορυφώθηκαν οι παραβιάσεις της εκεχειρίας και τις ημέρες πριν από τη ρωσική εισβολή σκοτώνονταν και τραυματίζονταν σχεδόν καθημερινά άμαχοι και από τις δύο πλευρές, σε περιοχές που ελέγχονταν από την κυβέρνηση και σε περιοχές μη ελεγχόμενες από την κυβέρνηση.
Πόσο μεγάλη είναι η αντίσταση κατά της ειρήνης και των μη βίαιων δράσεων στη χώρα σας;
O.Μ.: Στη Ρωσία, όλα τα ανεξάρτητα δημοκρατικά μέσα ενημέρωσης έχουν κλείσει και έχουν πάψει να λειτουργούν. Η προπαγάνδα του πολέμου διεξάγεται σε όλα τα κανάλια της κρατικής τηλεόρασης. Το Facebook και το Instagram είναι μπλοκαρισμένα. Αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου, υιοθετήθηκαν νέοι νόμοι κατά των πλαστογραφιών και “κατά της δυσφήμισης των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων που διεξάγουν ειδική επιχείρηση στην Ουκρανία”. Ψεύτικες είναι οποιεσδήποτε δημοσίως εκφρασμένες απόψεις που έρχονται σε αντίθεση με όσα λέγονται στα επίσημα μέσα ενημέρωσης. Προβλέπονται ποινές με μεγάλο πρόστιμο πολλών δεκάδων χιλιάδων ρουβλίων, έως φυλάκιση έως και 15 χρόνια. Ο Πρόεδρος ανακοίνωσε αγώνα κατά των “εθνικών προδοτών” που εμποδίζουν την υλοποίηση των σχεδίων του για την Ουκρανία. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Ρωσικής Ομοσπονδίας συνεχίζει να αποδίδει το καθεστώς του “ξένου πράκτορα” σε περιβαλλοντικές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνεργάζονται με εταίρους από άλλες χώρες. Ο φόβος της καταστολής γίνεται σημαντικός παράγοντας της ζωής στη Ρωσία.
Πώς είναι η δημοκρατία στην Ουκρανία; Υπάρχουν παραλληλισμοί με τα όσα αναφέρει ο Όλεγκ για τη Ρωσία;
Γ.Σ.: Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ο Πούτιν ξεκίνησε τη βίαιη και παράνομη επίθεσή του με στόχο, όπως λέει, την αποναζιστικοποίηση και την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας. Ως αποτέλεσμα, τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία φαίνεται να στρατιωτικοποιούνται, να μοιάζουν όλο και περισσότερο με τους Ναζί και καμία πλευρά δεν φαίνεται πρόθυμη να αλλάξει. Οι κυβερνώντες λαϊκιστές απολυτάρχες και οι ομάδες τους και στις δύο χώρες επωφελούνται από τον πόλεμο, η εξουσία τους ενισχύεται και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για προσωπικό κέρδος. Τα ρωσικά γεράκια επωφελούνται από τη διεθνή απομόνωση της Ρωσίας, αφού αυτό σημαίνει στρατιωτική κινητοποίηση και όλοι οι δημόσιοι πόροι είναι πλέον στα χέρια τους. Στη Δύση, το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα διέφθειρε την κυβέρνηση και την κοινωνία των πολιτών, οι έμποροι του θανάτου επωφελήθηκαν πολύ από τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία: Η Thales (προμηθευτής πυραύλων Javelin στην Ουκρανία), η Raytheon (προμηθευτής πυραύλων Stinger) και η Lockheed Martin (διανομή αεροσκαφών) γνώρισαν τεράστια αύξηση των κερδών και της χρηματιστηριακής αξίας. Και θέλουν να αποκομίσουν περισσότερα κέρδη από τη δολοφονία και την καταστροφή.
Τι περιμένετε από τα κινήματα ειρήνης στον κόσμο και όλους τους ανθρώπους που αγαπούν την ειρήνη;
O.Μ.: Είναι απαραίτητο οι συμμετέχοντες στο “Κίνημα για την Ειρήνη” να ενωθούν με τους περιβαλλοντολόγους, τους ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις αντιπολεμικές, αντιπυρηνικές και άλλες φιλειρηνικές οργανώσεις. Οι συγκρούσεις πρέπει να επιλύονται μέσω διαπραγματεύσεων και όχι μέσω πολέμου. Η ΕΙΡΗΝΗ θα κάνει καλό σε όλους και όλες μας!
Τι μπορεί να κάνει ένας ειρηνιστής όταν η χώρα του δέχεται επίθεση;
Γ.Σ.: Λοιπόν, πρώτα απ’ όλα ένας ειρηνιστής πρέπει να παραμείνει ειρηνιστής, να συνεχίσει να απαντά στη βία με μη βίαιη σκέψη και πράξεις. Θα πρέπει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να αναζητήσει και να υποστηρίξει ειρηνικές λύσεις, να αντισταθεί στην κλιμάκωση των συγκρούσεων και του μίσους, φροντίζοντας για την ασφάλεια των άλλων και του εαυτού του. Αγαπητοί φίλοι, σας ευχαριστώ που ενδιαφέρεστε για την κατάσταση στην Ουκρανία. Ας οικοδομήσουμε μαζί έναν καλύτερο κόσμο, χωρίς στρατούς και σύνορα για την κοινή ειρήνη και ευτυχία της ανθρωπότητας.
