Από μακριά, η Luna και ο Yassin μοιάζουν σαν ένα οποιοδήποτε ζευγάρι. Η αγάπη τούς περιβάλλει και τους δένει μεταξύ τους. Η Luna είναι 24 χρονών, με ξανθά σγουρά μαλλιά και καστανά μάτια, και το πρόσωπό της είναι γεμάτο φακίδες. Ο Yassin είναι 30 χρονών, με μαύρα κυματιστά μαλλιά και πιο σκούρα μάτια. Αν κοιτάξεις πιο προσεκτικά, θα ανακαλύψεις ότι πρόκειται σύντομα να παντρευτούν. Ωστόσο, η κοινωνία στην οποία ζουν δεν τους αντιμετωπίζει πάντα απλώς σαν ένα αγαπημένο ζευγάρι. Εκείνοι, που τα μάτια τους είναι καλυμμένα με το πέπλο του μίσους και της άγνοιας, σχολιάζουν το «μη θρησκευόμενο, λευκό κορίτσι που προσηλυτίστηκε στο Ισλάμ», και τον σύντροφό της, «τον Μουσουλμάνο από το Μαρόκο, που ζει στα περίχωρα του Τορίνο στην Ιταλία». Από τις αρχές της σχέσης τους, η λεκτική βία σκιάζει την αγάπη των δύο νέων. Στην κοινωνία της Ιταλίας, μπορεί να είναι δύσκολο να έχεις σχέση με έναν άνδρα που είναι θύμα διακρίσεων σε διάφορα επίπεδα και υπόκειται σε φυλετική και θρησκευτική βία.

Επειδή πιστεύω ότι η αγάπη μπορεί να γιατρέψει τη βία, αποφάσισα να πάρω συνέντευξη από τη Luna και τον Yassin, ώστε να αναδειχθεί το πώς οι ίδιοι βιώνουν τη βία και την αγάπη. Όταν κάποιος σκέφτεται τη βία, το πρώτο πράγμα που του έρχεται στο μυαλό είναι σωματικός πόνος, κακουχίες, σκοτωμοί, πόλεμος και καταστροφή. Η βία είναι κάτι περισσότερο από αυτό που μπορεί να δει το μάτι ή να αισθανθεί το δέρμα. Όταν η βία είναι αόρατη, τότε πονάει περισσότερο. Σκέψου, για παράδειγμα, τις λέξεις που σου είπε κάποιος που σε πρόσβαλε, και σε πλήγωσαν. Αυτός ο πόνος μπορεί να μην είναι σωματικός, αλλά η πληγή παραμένει ανοιχτή ακόμα και καιρό αφού οι λέξεις έχουν ειπωθεί. Κάποιοι, λοιπόν, θα συμφωνήσουμε ότι η βία μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους. Αν ένα άτομο που δεν πιστεύει, προσβάλλει κάποιο άλλο για την πίστη του, τότε αυτό είναι βία. Αν ένα άτομο μιας συγκεκριμένης κουλτούρας επιμένει να επιβάλλει τις παραδόσεις αυτής σε άτομα διαφορετικής κουλτούρας, τότε αυτό είναι βία. Η βία είναι πολύπλευρη, αλλά τα άτομα την αναγνωρίζουν όταν την αισθάνονται.

Όταν ζήτησα από τη Luna και τον σύντροφό της, τον Yassin, να μου δώσουν έναν δικό τους ορισμό για τη βία, οι απαντήσεις τους ήταν άμεσες. «Προσωπικά, πιστεύω ότι η λεκτική βία είναι το πιο επώδυνο είδος βίας. Σε αντίθεση με τη σωματική βία, οι λέξεις σε πληγώνουν εσωτερικά», είπε η Luna και ο Yassin συμφώνησε λέγοντας ότι «οι λέξεις, η γλώσσα, σε πονάνε περισσότερο από τα χτυπήματα. Οι πληγές [στο σώμα] μπορούν να επουλωθούν, αλλά μόλις οι λέξεις ειπωθούν, δεν γυρίζουν πίσω. Για μένα, η βία είναι περισσότερο λεκτική παρά σωματική. Πιστεύω ότι [μακροπρόθεσμα] η σωματική βία είναι λιγότερο καταστροφική». Σύμφωνα με τη Luna, «η βία είναι πιο επώδυνη όταν δεν μπορείς να σβήσεις τα σημάδια της».

Με ποιες άλλες μορφές πιστεύετε ότι παρουσιάζεται η βία;

Για τη Luna, που μεγάλωσε σε μία οικογένεια με διαφορετικούς θρησκευτικούς και πνευματικούς προσανατολισμούς, και που η απόφασή της να προσηλυτιστεί στο Ισλάμ δεν αντιμετωπίστηκε καλοπροαίρετα από άτομα που αγαπάει, η «αδιαφορία» είναι μια μορφή βίας. Για τον Yassin που έχει υπάρξει θύμα διακρίσεων για την καταγωγή και τη θρησκεία του από τότε που γεννήθηκε, η βία είναι «η παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων […], ό,τι εισβάλλει και αγγίζει τον προσωπικό σου χώρο».

Έπειτα, τους έκανα μια ερώτηση, με την οποία φαινόταν αρκετά σαν να ήθελα να ρίξω μια κλεφτή ματιά στους γαμήλιους όρκους τους: Ποιος είναι ο Yassin για τη Luna; Ποια είναι η Luna για τον Yassin;

Εκείνη ξεκίνησε λέγοντας ότι αυτός είναι η «προσωποποίηση της πολυπολιτισμικότητας», ο άνθρωπος που της έχει προσφέρει την ευκαιρία «να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται πολλά πράγματα», όπως το πώς συνήθιζε να βλέπει το Ισλάμ. «Στην αρχή της σχέσης μας, έβλεπα το Ισλάμ μέσα από τα στερεότυπα που υπάρχουν στην κοινωνία μας. Μία θρησκεία που βασίζεται στις απαγορεύσεις και τους κανόνες. Στην πραγματικότητα, ο Yas και εγώ βρήκαμε κοινό έδαφος κάτω από αυτή την οπτική γωνία».

Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εσύ και ο Yassin βοηθήσατε ο ένας τον άλλον να αποκτήσετε διαφορετικές οπτικές και να έχετε έναν πιο ανοιχτό τρόπο θεώρησης της ζωής;

«Ναι, θα μπορούσες να το πεις αυτό. Εκείνος, για παράδειγμα, με έχει βοηθήσει να ανακαλύψω συγκεκριμένες οπτικές, τις οποίες δεν γνώριζα, ενώ πιθανότατα να μην ήμουν το άτομο στο πλευρό του οποίου θα φανταζόταν ότι θα περάσει το υπόλοιπο της ζωής τους. Αλλά τώρα είναι δεμένος με χειροπέδες», είπε η Luna γελώντας.

«Η Luna κι εγώ μπορέσαμε -και ακόμη προσπαθούμε- να επιτύχουμε αποτελέσματα και συμβιβασμούς που θα οδηγήσουν σε αυτό ακριβώς που θα μπορούσε να είναι ο γάμος ενός διαπολιτισμικού ζευγαριού. Έχουμε αποδείξει [ότι ένα διαπολιτισμικό ζευγάρι] μπορεί να ζει καλά μαζί», είπε ο Yassin, και συνεχίζοντας: «Δίνουμε ο ένας στον άλλον τις σωστές επιρροές και συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλον με ποικίλους τρόπους».

Τους ρώτησα αν ήταν ποτέ παρών τη στιγμή που ο σύντροφός τους ήταν θύμα βίας. Η Luna έγνεψε καταφατικά: «Ναι, ακόμη υπόκειται σε λεκτική βία από ανθρώπους που γνωρίζω, από τη γιαγιά μου που είναι Καθολική. Συμβαίνει και εγώ το βλέπω». Από τη μεριά του ο Yassin σχολίασε: «Δεν νομίζω ότι είχαμε ποτέ τέτοιου είδους προβλήματα [αναφερόμενος στο αν η Luna έχει υποστεί βία εξαιτίας της απόφασής της να προσηλυτιστεί]».

Η Luna διαφώνησε σε αυτό το σημείο μαζί του, δείχνοντάς μου πώς διαφορετικοί άνθρωποι, αν και βιώνουν τις ίδιες συμπεριφορές, μπορεί να τις εκλαμβάνουν με διαφορετικό τρόπο.

Πιστεύετε ότι η προκατάληψη εναντίον του (του Yassin) είναι αποτέλεσμα της άγνοιας σχετικά με το Ισλάμ και σχετικά με τον ίδιο τον Yassin;

«Αυτή είναι μία από τις αιτίες. Δεν γνωρίζουν τη θρησκεία, αλλά ούτε και τον Yassin όπως τον γνωρίζω εγώ. Αν και ξέρουν ότι έχω ενστερνιστεί το Ισλάμ και ξέρουν και εμένα προσωπικά, συνεχίζουν να είναι προκατειλημμένοι εναντίον του», απάντησε η Luna.

Ο Yassin υποστήριξε ότι «ποτέ δεν κατηγορεί τους ανθρώπους για τα λόγια τους όταν πηγάζουν από την άγνοια σχετικά με τη θρησκεία του», καθώς πιστεύει ότι δεν έχουν πρόθεση να διαπράξουν κάποιο είδος βίας. «Όταν δεν κατανοείς μια διαφορετική πραγματικότητα, όπως το Ισλάμ, τείνεις να παίρνεις αποστάσεις από αυτό και, τελικά, να το στιγματίζεις. Αυτό είναι μεγάλο λάθος».

Ανεξάρτητα από τα προηγούμενα θρησκευτικά ή/και πνευματικά πιστεύω που μπορεί να είχε η Luna, τι σημαίνει για εσένα να μπορείς να της μεταδώσεις αυτές τις ηθικές αρχές;

«Είναι μία διαδικασία μεταμόρφωσης και για τους δυο μας. Είναι ένα ταξίδι που συνεχίζει να εξελίσσεται. Την είχαν συνεπάρει οι αξίες και οι αρχές που οι Μουσουλμάνοι μοιραζόμαστε. Αυτά είναι τα πράγματα που παρατηρείς όταν τους γνωρίζεις […]. Τα πράγματα που παρατηρείς σε έναν άνθρωπο είναι οι αξίες του, ο τρόπος που μιλάει, ο τρόπος που κινείται. Για να απαντήσω, λοιπόν, στην ερώτησή σου, ναι. Το να έχω τη δυνατότητα να μεταδώσω τις ηθικές αρχές που έχω στον άνθρωπο που αγαπάω, ήταν κάτι που σίγουρα δυνάμωσε τη σχέση μας».

Υποθέτω ότι όταν κάποιος καταφέρεται εναντίον του ανθρώπου που αγαπάς, τότε η βία αντανακλάται τρεις φορές περισσότερο πάνω σου. Αρχίζεις να γίνεσαι προστατευτικός, έχεις την ανάγκη να αντιδράσεις και θα έκανες οτιδήποτε για να σταματήσεις τον πόνο που βιώνει. Φυσικά, ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα αντιδράνε σε μία δεδομένη κατάσταση εξαρτάται από το πλαίσιο, την προσωπικότητα και τη συναισθηματική τους κατάσταση.

Ρώτησα τον Yassin αν πιστεύει πως η πίστη τον έχει βοηθήσει να αντιδράει στη φυλετική βία διαφορετικά απ’ ότι θα αντιδρούσε αν δεν ήταν Μουσουλμάνος. Απάντησε ότι η μόνη πραγματικά ανατριχιαστική ανάμνηση ρατσισμού που θυμάται είναι μία συγκεκριμένη προσβλητική και υποτιμητική λέξη για την καταγωγή του, που τον ακολουθούσε στο Δημοτικό. «Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πώς οι λέξεις μπορούν μερικές φορές να σε σημαδέψουν περισσότερο από τη σωματική βία […]. Έχουν περάσει χρόνια, αλλά εκείνη η λέξη δεν έχει φύγει».

Έπειτα συνέχισε σχετικά με το πώς το Ισλάμ τον βοηθάει να αντιμετωπίζει τη βία στην καθημερινή του ζωή. «Είναι λογικό. Η θρησκεία αποτελεί το 99% του ποιος είμαι. Επηρεάζει τις πράξεις και τα λόγια μου, τα οποία βασίζονται στις θεμελιώδεις αρχές που η θρησκεία μου έχει χαρίσει».

Πιστεύεις (Luna) ότι το Ισλάμ έχει αλλάξει τον τρόπο που αντιδράς στη βία;

«Δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα με ό,τι σκέφτονται ή λένε οι άλλοι για εμένα, ειδικά αν η κρίση τους προέρχεται από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Όσον αφορά τη θρησκεία, με έχει βοηθήσει να καταλάβω ποιοι άνθρωποι θα ήθελα να με περιβάλλουν στη ζωή μου. Σχετικά με τον τρόπο που αντιδράω στην προκατάληψη, αυτό είναι κάτι που ακόμη συνεχίζω να δουλεύω. Πιστεύω ότι είναι κομμάτι της προσωπικότητάς μου να μην μπορώ να αντιδράω καλά όταν υπόκειμαι σε λεκτική βία. Σε αυτό είμαι διαφορετική από τον Yassin. Χρειάζεται να μάθω πώς να μετατρέπω την επιθετικότητα και την αμυντικότητά μου σε θετική ενέργεια».

Ο Yassin παρενέβη και είπε ότι και εκείνος κάνει το ίδιο ταξίδι. «Το να γεννηθείς μέσα σε ένα θρησκευτικό περιβάλλον δεν είναι αυτό που σε κάνει να ενστερνιστείς κάθε κομμάτι του. Χρειάζεται χρόνο. Αν θέλεις να κάνεις καλό στον εαυτό σου, χρειάζεται να μπορείς να μετατρέπεις αυτή την ενέργεια και την εκρηκτικότητα [ως αντίδραση στη βία] σε κάτι θετικό, σε κάτι καλό. Διαφορετικά, εσύ θα είσαι αυτός που θα υποφέρει στο τέλος».

Τα λόγια του Yassin είναι η βάση της αρμονίας και της μηβίας, όχι μόνο στο Ισλάμ ή σε οποιαδήποτε άλλη θρησκεία. Ο Yassin έχει μάθει να απαντάει στη βία με τη μηβία, να «σβήνει το φυτίλι», όπως του αρέσει να λέει. Αυτή είναι η θεμελιώδης αρχή που κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να κατακτήσει, ώστε να κάνει πράξη την έννοια της μηβίας. Στη δική τους περίπτωση, έχουν βιώσει καταστάσεις όπου υπέστησαν βία με πρόσχημα την αγάπη τους. Ωστόσο, η Luna και ο Yassin έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν την άγνοια με τη συναίσθηση, την προκατάληψη με την αδιαφορία και το μίσος με την αγάπη. Μακάρι η ιστορία τους να αποτελέσει έμπνευση για οποιονδήποτε μπορεί να νιώθει ανήμπορος να υπερασπιστεί και να αγαπήσει τον εαυτό του. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η βία ποτέ δεν διαπράττεται στο όνομα της αγάπης και ότι η αγάπη έχει τη δύναμη να γιατρέψει τη βία.

Μετάφραση από τα αγγλικά: Κατερίνα Εξάρχου