Η Τζούντιθ Μπάτλερ, εμβληματική φιλόσοφος και ακτιβίστρια στους queer και φεμινιστικούς αγώνες, αναλύει τα χαρακτηριστικά της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για τις αμβλώσεις. Όπως εξηγεί η ίδια, πρόκειται για μια απόφαση που αντιπροσωπεύει ένα ιστορικό πλήγμα όχι μόνο για τα δικαιώματα των γυναικών αλλά και πολλών άλλων ομάδων. Υιοθετώντας μια νέα μορφή δικαστικού ακτιβισμού, συντηρητικοί δικαστές θέτουν στο προσκήνιο την αναθεώρηση μιας σειράς δικαιωμάτων που αφορούν την ατομική ελευθερία και τον αυτοπροσδιορισμό, υιοθετώντας έναν εξωφρενικό νομικό κυριολεκτισμό, που αρνείται τον αφηρημένο χαρακτήρα της έννοιας της ελευθερίας. «Το καθήκον μας δεν είναι να διασκορπιστούμε στις δικές μας ταυτοτικές γωνιές, υπερασπιζόμενες μία ατζέντα σε βάρος άλλων, αλλά να συγκεντρωθούμε σε ένα πιο συντριπτικό και ισχυρό κίνημα», σημειώνει η Μπάτλερ για την ανάγκη ενός διευρυμένου κινήματος που θα απαντά σε αυτόν τον δικαστικό αναθεωρητισμό.
Της Judith Butler
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Ηπρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, Dobbs v. Jackson, ακυρώνει την απόφαση Roe v. Wade (1973): την υπόθεση που καθιέρωσε το δικαίωμα στην άμβλωση ως ομοσπονδιακό δικαίωμα στις ΗΠΑ. Εξακολουθεί να μην υπάρχει ομοσπονδιακή απαγόρευση των αμβλώσεων, αλλά το δικαίωμα στην άμβλωση βρίσκεται πλέον στο χέρι των επιμέρους πολιτειών.
Το βήμα προς την ομοσπονδιακή απαγόρευση θα πρέπει να ψηφιστεί από το Κογκρέσο των ΗΠΑ και προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει πλειοψηφία σε καμία από τις δύο Βουλές προς αυτήν την κατεύθυνση.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, αναμένεται ότι δώδεκα πολιτείες θα θέσουν ουσιαστικά εκτός νόμου τις αμβλώσεις τις επόμενες εβδομάδες, και όσες επιθυμούν να προβούν σε αμβλώσεις από αυτές τις πολιτείες θα πρέπει να ταξιδέψουν σε άλλες πολιτείες (αν και τα ταξίδια για τον συγκεκριμένο σκοπό σίγουρα θα απαγορευτούν από ορισμένες από αυτές τις πολιτείες, διανοίγοντας έτσι το φάσμα μιας νέας μορφής επιτήρησης των συνόρων).
Οι πλούσιοι άνθρωποι θα βρουν αναμφίβολα έναν τρόπο να εξασφαλίσουν την πρόσβασή τους στη διαδικασία, προσλαμβάνοντας ιδιώτες γιατρούς βάσει εμπιστευτικών συμφωνιών ή ταξιδεύοντας σε πολιτείες όπου οι αμβλώσεις παραμένουν νόμιμες. Όσον αφορά τις φτωχές, οι αμβλώσεις θα μετατραπούν και πάλι σε παρασκηνιακές διαδικασίες, που θα διεξάγονται σε μη ασφαλές περιβάλλον, με ολέθριες συνέπειες για όσες αναγκάζονται να ακολουθήσουν αυτή τη διαδρομή.
Ένα ολόκληρο φάσμα δικαιωμάτων υπό απειλή
Η κατάργηση του ομοσπονδιακά κατοχυρωμένου δικαιώματος στην άμβλωση όχι μόνο περιορίζει την ελευθερία των γυναικών, αλλά εντείνει την ανισότητα των φύλων, ενισχύοντας τον κρατικό έλεγχο επί των σωμάτων τους.
Μήπως, όμως, επηρεάζει και άλλες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων κοινωνικών κινημάτων των οποίων οι νομικές νίκες εξαρτώνται από παρόμοιο σκεπτικό και κοινά νομικά προηγούμενα;
Η απόφαση του Δικαστηρίου δείχνει ότι η πλειοψηφία, αν και συμφωνεί με την κατάργηση, διακρίνεται από αποκλίνουσες οπτικές σχετικά με τους λόγους για τους οποίους ψήφισε όπως ψήφισε. Είναι σαφές ότι όσοι ψήφισαν κατά του δικαιώματος στην άμβλωση δεν συμφωνούν πλήρως μεταξύ τους σε όλα τα ζητήματα, ιδίως όσον αφορά τις συνέπειες της απόφασης για άλλα συνταγματικά δικαιώματα.
Ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους ισχυρισμούς που διατυπώθηκαν στην απόφαση προέρχεται από τον δικαστή Κλάρενς Τόμας, ο οποίος προειδοποίησε ότι η ανατροπή της απόφασης Roe v. Wade δεν θα ήταν παρά η πρώτη ανάμεσα σε άλλες τέτοιες αποφάσεις και ότι οι βασικές αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου που βασίζονται στο δόγμα της ιδιωτικότητας, που εισήχθη με την υπόθεση Griswold v. Connecticut (1965) καθίστανται πλέον ευάλωτες στην κατάργηση: οι αποφάσεις αυτές εγγυήθηκαν τον γάμο των ομοφυλοφίλων, τα δικαιώματα πρόσβασης στην αντισύλληψη και στην παροχή ιατρικών συμβουλών σχετικά με αυτήν, καθώς και την εξάλειψη της ποινικής μεταχείρισης όσων επιδίδονται σε αυτό που ο νόμος ονόμαζε “σοδομισμό”.
Το σύνθημα που κυκλοφορεί τώρα σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το οποίο επανέλαβε πρόσφατα ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, προειδοποιεί σχετικά με τις συνέπειες του σχεδίου του Τόμας: «Έρχονται για εσάς μετά!».
Ο νέος ακτιβισμός των συντηρητικών δικαστών
Ο Σαμ Αλίτο, ο δικαστής που συνέταξε την πρόσφατη απόφαση για τις αμβλώσεις, επέμεινε ότι η απόφαση αυτή αφορά μόνο τις αμβλώσεις και όχι οποιοδήποτε άλλο συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα. Κανένας άλλος δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν επανέλαβε την έκκληση του Τόμας να “επανεξεταστούν” αυτά τα άλλα δικαιώματα, αλλά ίσως επέλεξαν απλώς να μείνουν σιωπηλοί. Έχουν τη συνήθεια να το κάνουν αυτό, μέχρι να αποφασίσουν να δράσουν.
Πράγματι, πριν από την ανατροπή της Roe, πολλοί δικαστές που ψήφισαν για την ανατροπή της Roe v. Wade είχαν προηγουμένως δηλώσει την υποστήριξή τους στη Roe. Ο Κάβανο, σε συναντήσεις με γερουσιαστές πριν από τον διορισμό του, επιβεβαίωσε ότι η Roe ήταν κατοχυρωμένο δεδικασμένο –”νόμος της γης”– και ότι η ορθή λήψη δικαστικών αποφάσεων δεν θα έπρεπε να ταράξει αυτά τα νερά.
Πράγματι, οι περισσότεροι συντηρητικοί δικαστές, συμπεριλαμβανομένου του Γκόρσουτς που προσχώρησε στην πλειοψηφία, τάχθηκαν κατά ενός προγενέστερου πνεύματος “ακτιβισμού” του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τον οποίο απέδιδαν μόνο στους αριστερούς και φιλελεύθερους δικαστές ως αδικαιολόγητη υπερβολή εκ μέρους τους.
Επανειλημμένα οι συντηρητικοί δικαστικοί έχουν δηλώσει ότι οι δικαστές πρέπει να τηρούν το γράμμα του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της δεσμευτικής ισχύος του δεδικασμένου.
Διέρρηξαν αυτή τη λογική, αποφασίζοντας κατά των δικαιωμάτων άμβλωσης που ισχύουν εδώ και 50 χρόνια, κάνοντας έτσι σαφές ότι αντιτίθενται στην πλειοψηφία του λαού και μπαίνουν στην πολιτική μάχη.
Ενισχυμένο από τη διορισμένη από τον Τραμπ Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ, της οποίας οι θρησκευτικές δεσμεύσεις είναι ξεκάθαρα δηλωμένες, το Δικαστήριο εξέδωσε μια απόφαση που διευρύνει και εντείνει το “ενδιαφέρον του κράτους” για το έμβρυο, παρακάμπτοντας κάθε δικαίωμα που έχει μια έγκυος να εξασφαλίσει μια έκτρωση από επιλογή ή για λόγους σωματικής ακεραιότητας (συμπεριλαμβανομένης της πιθανής βλάβης της ευημερίας της).
Είναι σαφές ότι η εξουσία του κράτους επί των γυναικών, της σεξουαλικότητάς τους και της ελευθερίας τους, του δικαιώματός τους στην υγειονομική περίθαλψη έχει γίνει πλέον ξεκάθαρα τρομακτική και αποκρουστική. Αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή.
Στην υπόθεση Planned Parenthood v. Casey (1992), η προηγούμενη σύνθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου κατέστησε σαφές ότι πίστευε ότι η απόφαση Roe v. Wade στηρίζεται σε μη νόμιμη βάση. Ο Aλίτο παραπέμπει σε εκείνη την υπόθεση όταν επιμένει ότι δεν υπάρχει δικαίωμα στην άμβλωση στο Σύνταγμα και δεν υπάρχει νόμιμος τρόπος να συναχθεί αυτό το δικαίωμα από την υπάρχουσα γλώσσα του. Στην υπόθεση Dobbs, το Ανώτατο Δικαστήριο δεν ανέτρεψε την υπόθεση Griswold v. Connecticut, αλλά ο Τόμας επισήμανε με δυσοίωνο τρόπο αυτό το προηγούμενο ως πιθανό νέο στόχο. Δήλωσε ότι το δικαστήριο “θα πρέπει να επανεξετάσει όλα τα δεδικασμένα του συγκεκριμένου Δικαστηρίου για την ουσιαστική δέουσα νομική διαδικασία [due process], συμπεριλαμβανομένων των Griswold, Lawrence και Obergefell”.
Τι σχέση έχει η δέουσα νομική διαδικασία με την απόφαση κατά του δικαιώματος στην άμβλωση; Ή με τις αποφάσεις που απαγόρευσαν την ποινικοποίηση της χρήσης αντισύλληψης ή της παροχής συμβουλών σχετικά με αυτή (Griswold), που απαγόρευσαν τις πράξεις σοδομισμού (Lawrence) ή που υποστήριξαν τα δικαιώματα του γάμου των ομοφυλοφίλων (Obergefell).
Τα ουσιώδη δικαιώματα της δέουσας νομικής διαδικασίας θεσπίζονται από την 5η και τη 14η τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος και αναφέρονται σε ελευθερίες που δεν θα έπρεπε να παραβιάζονται από καμία κρατική αρχή.
Γενικά θεωρούνται ότι είναι ιδιωτικής ή προσωπικής φύσης ή ότι ανήκουν στη σφαίρα της ατομικής ελευθερίας. Παρόλο που ο σοδομισμός, η άμβλωση και ο έλεγχος των γεννήσεων δεν αναφέρονται στο Σύνταγμα, έχουν θεωρηθεί από τα δικαστήρια προστατευόμενες πράξεις, που εφάρμοσαν τις αρχές της δέουσας διαδικασίας σε αυτές τις περιπτώσεις, ακριβώς επειδή είναι προσωπικές και ιδιωτικές και ανήκουν στην ατομική ελευθερία.
Το να ισχυρίζεται ο Αλίτο ότι δεν μπορεί να βρει τον όρο “άμβλωση” στο Σύνταγμα, ή το να ισχυρίζεται ο Tόμας ότι κανένα από αυτά τα δικαιώματα δεν μπορεί να βρεθεί εκεί, σημαίνει ουσιαστικά ότι αρνούνται την εφαρμογή αφηρημένων δικαιωμάτων σε συγκεκριμένα κοινωνικά ζητήματα, τα οποία το Σύνταγμα δεν προέβλεψε και δεν θα μπορούσε να προβλέψει, όπως εμφανίζονται στις σημερινές ιστορικές τους μορφές.
Από τη μία πλευρά, οι συντηρητικοί έχουν γίνει ξεκάθαρα ακτιβιστές. Από την άλλη πλευρά, επιδιώκουν να προωθήσουν την ατζέντα τους μέσα από έναν εξωφρενικό κυριολεκτισμό.
Μια απειλή που είχε εξαγγελθεί από καιρό
Ένας λόγος για να μην θεωρήσουμε την απειλή που ενυπάρχει στην άποψη του Κλάρενς Τόμας ως τη μοναχική άποψη ενός περιθωριακού είναι ότι το Δικαστήριο στέλνει εδώ και αρκετό καιρό ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με τις προθέσεις του.
Οι ακτιβιστριες/ές των κινημάτων για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα γνώριζαν αυτή την απειλή εδώ και αρκετό καιρό, και ο Τόμας απλώς μεταφέρει τώρα τη δάδα που του έχουν περάσει οι συντηρητικοί Ευαγγελιστές.
Στην υπόθεση Planned Parenthood v. Casey (1992), το Δικαστήριο επιβεβαίωσε τη βασική αρχή της απόφασης Roe v. Wade ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να ασκούν τις δικές τους επιλογές στο θέμα των αμβλώσεων χωρίς κρατική παρέμβαση, έκρινε ότι οι πολιτείες δεν μπορούν να απαγορεύουν τις αμβλώσεις πριν από τη στιγμή που ένα έμβρυο μπορεί να επιβιώσει έξω από τη μήτρα – περίπου 23 εβδομάδες μιας εγκυμοσύνης.
Στην ίδια απόφαση του 1992, το Δικαστήριο έθεσε ωστόσο υπό αμφισβήτηση το νομικό της καθεστώς. Εκεί, το Δικαστήριο δήλωσε ξεκάθαρα ότι δεν ήταν έτοιμο να λάβει μια τέτοια “αντιλαϊκή απόφαση”, παρόλο που υποστήριξε ότι δεν είναι δικαιολογημένη η βασική διαπίστωση της υπόθεσης Roe ότι η άμβλωση δικαιολογείται μέσω της προσφυγής στη ρήτρα της δέουσας διαδικασίας.
Δεν αναγνώρισαν την “ελευθερία” των γυναικών –ο Αλίτο προσθέτει τώρα αυτά τα τρομακτικά εισαγωγικά – να τερματίζουν την εγκυμοσύνη ως ελευθερία που πρέπει να προστατεύεται από τις κρατικές εξουσίες, και επιβεβαίωσαν το νόμιμο συμφέρον του κράτους για τη ζωή του εμβρύου, αλλά σε εκείνο το σημείο περιόρισαν την εμβέλεια της κρατικής παρέμβασης.
Το Δικαστήριο αρνήθηκε να ενεργήσει σύμφωνα με τα συμπεράσματά του σε εκείνη την υπόθεση πριν από τριάντα χρόνια, όμως ο σχολιασμός τους σίγουρα προέβλεψε αυτό που οι συντηρητικοί αποκαλούν τώρα την πιο “θαρραλέα” απόφαση στην υπόθεση Dobbs για την κατάργηση της Roe.
Η ιστορικότητα της ελευθερίας και της ισότητας
Αν ο Τόμας κάνει ό,τι θέλει, μιλώντας ανοιχτά για μια συντηρητική ατζέντα που άλλοι στο Δικαστήριο δεν έχουν ακόμη διεκδικήσει ως δική τους, μια σειρά από κοινωνικά κινήματα θα δουν μερικά από τα πιο βασικά κεκτημένα και απαραίτητα δικαιώματά τους να ακυρώνονται σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Τα δικαιώματα της ισότητας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης παραμένουν αφηρημένα δικαιώματα έως ότου εφαρμοστούν σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, έχοντας κληθεί να ανταποκριθούν και να απαντήσουν στις νέες κοινωνικές πραγματικότητες με την πάροδο του χρόνου.
Όταν ρωτάμε “το δικαίωμα στην ελευθερία περιλαμβάνει το δικαίωμα να παντρεύεσαι κάποιον του ίδιου φύλου;” και η απάντηση σήμερα είναι “ναι”, επεκτείνεται και διευρύνεται η ιδέα της ελευθερίας, καθώς μια αφηρημένη αρχή γίνεται συγκεκριμένη και το περιεχόμενο το οποίο αυτή η αρχή αντιπροσωπεύει αλλάζει. Τόσο η ελευθερία όσο και η ισότητα αποκτούν νέες σημασίες.
Ή, στην περίπτωση της χειραφέτησης των σκλάβων, το νομικό κατεστημένο συνειδητοποίησε ότι οι προηγούμενες ιστορικές ιδέες της ελευθερίας περιορίζονταν στη λευκή ιδιοκτησία και στους ιδιοκτήτες σκλάβων. Ευτυχώς, οι ιδέες μας για την ελευθερία έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και εναπόκειται στα δικαστήρια να επανεξετάζουν και να επαναδιατυπώνουν την ελευθερία ως απάντηση στις θεμιτές ιστορικές προκλήσεις.
Στην υπόθεση Obergefell, το Δικαστήριο αναφέρει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν προκύπτουν μόνο από “αρχαίες πηγές”, αλλά πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα των εξελισσόμενων κοινωνικών κανόνων. Η ιστορία εισέρχεται πάντοτε στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Πράγματι, εκείνη η κρίσιμη απόφαση για την καθιέρωση των δικαιωμάτων του γάμου των ομοφυλοφίλων προειδοποιούσε ότι δεν θα πρέπει ο νόμος να θεμελιώνεται αποκλειστικά σε παραδοσιακές πρακτικές και ρυθμίσεις, απαγορεύοντας στις μη παραδοσιακές σχέσεις να διεκδικούν ίσα δικαιώματα με τους ετεροκανονικούς γάμους. Εδώ, όπως και αλλού, οι συντηρητικοί έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον οι νέες ελευθερίες θα πρέπει πραγματικά να θεωρούνται “ελευθερία”, εάν δεν μπορούν να βρεθούν αποδείξεις γι’ αυτές στη γλώσσα του νόμου.
Και βλέπουμε το Δικαστήριο, δηλαδή το ισχυρότερο δικαστικό όργανο των ΗΠΑ, να προτάσσει τα κρατικά συμφέροντα στις αναπαραγωγικές αποφάσεις έναντι οποιασδήποτε διεκδίκησης μπορεί να έχουν οι γυναίκες.
Μπορεί να νομίζουμε ότι αυτό δεν έχει μεγάλη σχέση με τα πολιτειακά νομοθετικά σώματα που απαγορεύουν βιβλία με αναφορές στη σεξουαλικότητα και το φύλο, με τη δίωξη γονέων που αναζητούν υγειονομική περίθαλψη για τα τρανς παιδιά τους ή με τις νέες επιθέσεις σε ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα, αλλά ξανασκεφτείτε το.
Τρεις συνέπειες της απόφασης για τις αμβλώσεις
Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις συνέπειες αυτής της ανάλυσης που αξίζει να αναφερθούν.
Η πρώτη είναι ότι θα ήταν λάθος να νομίζουμε ότι το Δικαστήριο ενδιαφέρεται μόνο για την κατάργηση της άμβλωσης ως ομοσπονδιακού δικαιώματος. Τα επιχειρήματα κατά των αμβλώσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον οποιουδήποτε αριθμού αποφάσεων που θεμελιώνει ότι νέα δικαιώματα προκύπτουν από νέες κοινωνικές συνθήκες που αφορούν τη σεξουαλικότητα, το φύλο, τη στενή συναναστροφή και την αναπαραγωγική ελευθερία.
Το θέμα δεν είναι ότι θα κυνηγήσουν πρώτα την άμβλωση, δεύτερον τον γάμο των ομοφυλοφίλων και τρίτον την αντισύλληψη.
Όχι, το νομικό πλαίσιο που αναδύεται στοχεύει στην ίδια την ιδέα των νέων ιστορικών σχηματισμών της ελευθερίας (και της ισότητας) και επιδιώκει την αποκατάσταση της πατριαρχικής τάξης που υποστηρίζεται από τη δύναμη του ομοσπονδιακού νόμου.
Δεύτερον, η διαπόμπευση των γυναικών που ζητούν αμβλώσεις ως κακοποιών ή δολοφόνων απηχεί την επίθεση στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση σε πολιτείες όπως η Φλόριντα, το Τέξας και η Οκλαχόμα, όπου οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν θέματα όπως το φύλο ή η σεξουαλικότητα, κατηγορούνται πλέον για κακοποίηση ή κατήχηση, ή οι γονείς που ζητούν υγειονομική περίθαλψη για τα τρανς παιδιά τους πρόκειται να καταγγελθούν στις κυβερνητικές αρχές για κακοποίηση παιδιών.
Τι γίνεται με την άρνηση να αναγνωριστούν τα νομικά δικαιώματα των τρανς ατόμων και το δικαίωμά τους στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της άμβλωσης; Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, το “συμφέρον του κράτους” διευρύνεται μέσω της εξάλειψης θεμελιωδών ελευθεριών, αυτών που ανήκουν στις γυναίκες, στα τρανς άτομα, πράγματι, στα ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα, στους εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς, στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στους νομοθέτες που εργάζονται για μεγαλύτερες κοινωνικές ελευθερίες και ισότητα.
Τέλος, η δεξιά πτέρυγα έχει συγκεντρώσει πολλές/ούς από εμάς ως έναν ενιαίο στόχο, όπως βλέπουμε από τις τακτικές του κινήματος της ιδεολογίας ενάντια στο κοινωνικό φύλο [anti-gender ideology], που λειτουργεί πλέον σε παγκόσμια κλίμακα.
Το καθήκον μας δεν είναι να διασκορπιστούμε στις δικές μας ταυτοτικές γωνιές, κρατώντας μια ατζέντα σε βάρος των άλλων, αλλά να συγκεντρωθούμε σε ένα πιο συντριπτικό και ισχυρό κίνημα.
Αυτό σημαίνει ότι οι φεμινίστριες πρέπει να ενωθούν με τα τρανς άτομα, ότι οι υποστηρικτές του γάμου των ομοφυλοφίλων πρέπει να ενωθούν με όσους αγωνίζονται για queer και τρανς μπαρ και κοινοτικούς χώρους, ότι η αναπαραγωγική υγεία πρέπει να είναι σε κάθε ατζέντα για όλα τα είδη γυναικών και ανδρών, μη δυαδικά άτομα, συμπεριλαμβανομένων των τρανς και genderqueer παιδιών, όπως πρέπει να είναι και η προστασία από την έμφυλη και σεξουαλική παρενόχληση και βία.
Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν θα λειτουργήσει αν δεν δούμε πως αυτοί που πλήττονται περισσότερο από αυτές τις νέες μορφές στέρησης των δικαιωμάτων είναι οι φτωχοί έγχρωμοι άνθρωποι στις “ανελεύθερες” πολιτείες. Και δεν μπορούμε να έχουμε έναν αξιοπρεπή συνασπισμό χωρίς έξυπνες/ους και ριζοσπαστικές/ούς δικηγόρους που μπορούν να αμφισβητήσουν και να σταματήσουν αυτή τη νομική τάση. Αν η Δεξιά μάς συγκεντρώσει ως στόχο αποτελεσματικότερα από ό,τι εμείς οι ίδιοι συγκεντρωθούμε ως κίνημα, τότε είμαστε χαμένες.
Ας γίνουμε λοιπόν έξυπνοι όσον αφορά τη δύναμη που έχει ο συνασπισμός και ας αναθεωρήσουμε και ας βελτιώσουμε τις διεκδικήσεις μας για την ελευθερία και την ισότητα ως κοινωνικές, συλλογικές, ιστορικές – και απαραίτητες διεκδικήσεις.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Verso, στις 27 Ιουνίου 2022.
