Το Ελληνικό γραφείο του ειδησεογραφικού πρακτορείου Pressenza είναι χορηγός επικοινωνίας στο νέο ντοκιμαντέρ της Βίλμας Μενίκη “Herstories – Οι ρίζες μου…”, τρέιλερ του οποίου μπορείτε να δείτε εδώ. Στην προσπάθειά μας να καταλάβουμε πώς σκέφτονται και πώς βιώνουν το σήμερα γυναίκες του φεμινιστικού κινήματος, της ζητήσαμε να κουβεντιάσουμε για το γυναικείο κίνημα, τις γυναικοκτονίες και για το νέο της ντοκιμαντέρ, που αναμένουμε στις αίθουσες το 2023.

 

Ας μιλήσουμε λίγο για γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα. Τι έχει αλλάξει στο κίνημα από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα;
Είναι σημαντικές, πολλές και ανατρεπτικές οι αλλαγές που συνέβησαν εντός κι εκτός του γυναικείου κινήματος και ως αποτέλεσμα των φεμινιστικών μας αγώνων. Έγιναν θεσμικές αλλαγές ως προς την ισότητα των φύλων (η νομιμοποίηση των αμβλώσεων, η ονοματοθεσία παιδιών, το διαζύγιο, ο πολιτικός γάμος ετεροφυλόφιλων ζευγαριών, οι κοινές φορολογικές δηλώσεις, άνοιξαν ζητήματα εκπαίδευσης στο φύλο, υπήρξε περισσότερη αντιπροσώπευση στα πολιτικά αξιώματα και ποσόστωση σε πολιτικό κόμμα, περισσότερη εργασιακή ανέλιξη, επικαιροποίηση του όρου γυναικοκτονία, θεσπίστηκαν προγράμματα για την ισότητα των φύλων σε επιχειρήσεις και σχολεία, έγινε χρήση του οδηγού περί μη σεξιστικού λόγου σε δημόσια έγγραφα. Ως προς τις κοινωνικές αλλαγές  που αφορούν την ενδυνάμωση γυναικών, δημιουργήθηκαν αυτόνομες ομάδες γυναικών σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, έχουμε πληθώρα δημόσιων διαμαρτυριών και αντιδράσεων, μεγάλη κινητοποίηση φεμινιστικών συλλογικοτήτων, εισήχθη τυ #metoo στην Ελλάδα με δεκάδες καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, διοργανώθηκαν φεστιβάλ γυναικών, εφαρμόστηκαν πανεπιστημιακές πρακτικές για την ισότητα των φύλων, μετράμε τη συγγραφή δεκάδων αντίστοιχων βιβλίων, τη διεξαγωγή ερευνών, ερωτηματολογίων, καταγραφών προφορικής ιστορίας γυναικών φεμινιστριών, διοργανώθηκαν κινηματογραφικά φεστιβάλ με αφιερώματα στην ισότητα των φύλων.

Τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ «Οι Κατίνες μου», προχωράς στη δημιουργία ενός νέου εγχειρήματος. Τι σε παρακίνησε;
Η ανάγκη μου για ορατότητα των γυναικείων ιστοριών, για την επανεγγραφή της ιστορίας από την πλευρά των γυναικών, οι οποίες είναι οι αθέατες οντότητες αυτής της ζωής. Η ανάγκη μου για κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα. Αν δεν γράψουμε και δεν δημοσιοποιήσουμε εμείς την ιστορία μας, δεν θα το κάνει κανείς. Επομένως, είναι καιρός εμείς οι γυναίκες να αναδείξουμε τη δική μας φιλοσοφία, τις δικές μας πεποιθήσεις, τις δικές μας αξίες με τον δικό μας προσωπικό λόγο. Να υπάρχει διάχυση προς τον κόσμο και τα MME καθώς και να εγκολπωθούν οι απόψεις μας και οι πρακτικές μας από όσο το δυνατόν περισσότερες κυρίως γυναίκες. Τον Σεπτέμβριο 2022, θα ξεκινήσουμε τη νομική υπόσταση της ομάδας ‘’Η Ανθρωπώ’’, με στόχο την παραγωγή φεμινιστικών ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικών βίντεο και γυναικείων ταινιών, εκδόσεις κειμένων, βιβλίων, διοργάνωση εκδηλώσεων, σεμιναρίων, καταγραφή προφορικών ιστοριών γυναικών, περφόρμανς, παραστάσεων, γυναικείων φεστιβάλ κ.λ.π.

Στο δεύτερο ντοκιμαντέρ σου παρουσιάζεις 6 ιστορίες γυναικών, τι σε έκανε να διαλέξεις αυτές τις συγκεκριμένες γυναίκες;
Είναι 6 γυναίκες που βρέθηκαν στο περιθώριο με πλήρη κοινωνικό αποκλεισμό, με βία και ρατσισμό και προσπάθησαν να αναδυθούν, να ζήσουν με τις δικές τους αξίες, να οραματιστούν και να αγωνιστούν για τα κοινά με θάρρος και επιμονή. Και τα κατάφεραν! Επανατοποθετούν τις ευατές τους σε πλαίσια πια που αυτές οι ίδιες ορίζουν κι όχι η πατριαρχική ρατσιστική ομοφοβική και αναπηροφοβική κοινωνία. Επαναπροσδιορίζονται σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες για μία συμπερηληπτική κοινωνία. Και το πραγματοποιούν. Μου φωτίζουν τις ρίζες μου και για αυτό ο τίτλος παρεπέμπει στις ιστορίες των γυναικών με υποκείμενο Αυτήν. (herstories, όχι his-stories).

Πόσο σημαντικό είναι πιστεύεις η καταγραφή της συλλογικής μνήμης του γυναικείου κινήματος; Η εμπειρία των γυναικών της εποχής μας έχει να προσφέρει διδάγματα και λύσεις στις μελλοντικές γενιές;
Είμαστε αυτό για το οποίο αγωνίστηκαν χιλιάδες φεμινίστριες στο παρελθόν… Γυναίκες φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, διώχθηκαν, δολοφονήθηκαν για να μπορούμε εμείς τώρα να αγωνιζόμαστε στα μονοπάτια που αυτές άνοιξαν. Το γυναικείο κίνημα επείγει να αποκτήσει και ενσώματη συλλογική μνήμη, με καταγραφές πραγματικών γυναικών, που ζουν κι αγωνίζονται ανάμεσά μας και δεν τις γνωρίζουμε. Να λειτουργήσουν όλες αυτές οι ιστορίες ως φακός εστίασης σε πλευρές της ιστορίας που συνειδητά τις κρατά η κυρίαρχη κουλτούρα και εξουσία στο περιθώριο. Να υπάρχει δημόσια η εικόνα μας στο γυναικείο κίνημα ως αφορμή και έμπνευση για τις γενιές που έρχονται. Οι παρούσες και οι μελλοντικές γενιές προχωρούν και εξελίσσονται σε χαρτογραφημένους δρόμους και ευτυχώς τους εμπλουτίζουν με νέες διαδρομές και τρόπους αγώνα.

Στο κείμενο που συνοδεύει το τρέιλερ του νέου σου ντοκιμαντέρ αναφέρεσαι στις γυναικοκτονίες. Πού πιστεύεις πως οφείλεται αυτή η τεράστια άνοδός τους τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη;
Στην αναπλαισίωση και την ενίσχυση της πατριαρχίας και του καπιταλισμού μέσω της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Πάντα οι πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες είναι τα πρώτα θύματα άκρατης βίας. Έτσι και οι γυναίκες υφίστανται όλες τις αρνητικές συνέπειες λόγω του ότι μειώθηκαν επιπλέον οι εξουσίες τους, οι αρμοδιότητές τους, αυξήθηκε η φτώχεια τους, εξαρτώνται περισσότερο από τους άνδρες και δεν εγκαταλείπουν πια τόσο έυκολα την οικογενειακή εστία.
Λόγω της συνειδητότητάς τους ως γυναίκες πια ισότιμες και με δικαιώματα, αντιδρούν και καταγγέλουν πιο εύκολα την οποιαδήποτε βία που υφίστανται με αποτέλεσμα να συναντούν την οργή των κακοποιητών τους, που δεν θέλουν να αποποιηθούν τα προνόμιά τους. Άλλος παράγοντας είναι η παντελής έλλειψη πρόληψης και εκπαίδευσης για την έμφυλη βία από μέρους της Πολιτείας. Η πατριαρχική δομή των νόμων και της δικαιοσύνης αποτρέπουν πολλές γυναίκες από το να αποταθούν στην αστυνομία, η αδιαφορία των θεσμών ως προς την αντιμετώπιση των περιστατικών βίας δημιουργούν ένα πλαίσιο πλήρους ανασφάλειας, το οποίο αναπαράγει τη σιωπή και το φόβο και ενδυναμώνει τους γυναικοκτόνους.

Το νέο σου ντοκιμαντέρ είναι αυτοχρηματοδοτούμενο. Πόσο δύσκολο είναι ένα τέτοιο project στην Ελλάδα του σήμερα, τι ενέργειες έχετε κάνει για την πλήρη χρηματοδότησή του χωρίς να εμπλέξετε κάποιο ίδρυμα ή και εταιρεία και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να το στηρίξουμε;
Η παραγωγή γυναικείου και ειδικά φεμινιστικού ντοκιμαντέρ είναι πάρα πολύ δύσκολη. Προς το παρόν είναι σε εξέλιξη η χρηματοδότηση μέσω crowdfunding και αναμένουμε να συμβάλλει ο κόσμος και με το πιο μικρό ποσό που μπορεί. Είναι πολύτιμη η βοήθειά σας διότι υπάχρουν έξοδα ολοκλήρωσης του ντοκιμαντέρ που στην πλειοψηφία του κόσμου είναι άγνωστα (μοντάζ, στούντιο ήχου, επεξεργασία εικόνας, μετατροπή αρχείου, διαφήμιση του έργου, μεταφράσεις/διερμηνείες, υποτιτλισμός κ.λ.π.). Στόχος είναι η έμπνευση και η ενδυνάμωση των γυναικών μέσα από την εικόνα του φύλου μας σε ντοκιμαντέρ και ταινίες. Να αγαπήσουμε τις εαυτές μας και να τις δώσουμε τα καλύτερα. Μόνο εμείς θα το κάνουμε για εμάς.

Πότε να το αναμένουμε στην μεγάλη οθόνη;
Αρχές του 2023.

Πώς φαντάζεσαι το μέλλον του γυναικείου φεμινιστικού κινήματος;
Το οργανώνουμε έτσι ώστε να είναι δυναμικό, επίκαιρο, ευπροσάρμοστο στα νέα δεδομένα, δημόσιο, ανοικτό, κοντά σε όλες τις γυναίκες, προσιτό, ευέλικτο και διαρκώς ενημερωμένο. Είμαστε συνεχώς σε μία κινητοποίηση και σύνδεση με φεμινιστικές ομάδες για να απλώνεται το κίνημα και να τροφοδοτεί τις ρίζες μας. Εξάλλου οι herstories …οι ρίζες μας…..χρειάζονται φροντίδα.