Πέντε χρόνια προσφυγικής κρίσης των Ροχίνγκια μεταξύ Μπαγκλαντές-Μιανμάρ

Γράφει η Samina Akhter

Το πρόγραμμα βίαιης εθνοκάθαρσης της Μιανμάρ, το οποίο εξανάγκασε με τη βία περίπου ένα εκατομμύριο μουσουλμάνους Ροχίνγκια να μεταφερθούν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στο Μπαγκλαντές, έκλεισε την Πέμπτη 25 Αυγούστου την πέμπτη επέτειό του.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, ο πληθυσμός των προσφύγων έχει αυξηθεί. Περίπου 30.000 παιδιά Ροχίνγκια γεννιούνται κάθε χρόνο στο Μπανγκλαντές κατά μέσο όρο. Ως εκ τούτου, ο πληθυσμός των Ροχίνγκια έχει αυξηθεί σε πάνω από 1,2 εκατομμύρια, σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών, η οποία ανακοινώθηκε μετά την 39η συνεδρίαση της Εθνικής Ομάδας Εργασίας για τις υποθέσεις των Ροχίνγκια την περασμένη εβδομάδα.

Η μαζική έξοδος είναι το αποτέλεσμα των φρικτών επιθέσεων του στρατού της Μιανμάρ εναντίον των Ροχίνγκια στη Μιανμάρ, οι οποίες ώθησαν τρία τέταρτα του ενός εκατομμυρίου των Ροχίνγκια να διαφύγουν πέρα από τα σύνορα της χώρας πριν από σχεδόν πέντε χρόνια, στις 25 Αυγούστου 2017.

Η μόνιμη αντιπρόσωπος του Μπανγκλαντές στα Ηνωμένα Έθνη – η πρέσβειρα Rabab Fatima απευθύνθηκε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον περασμένο Ιούνιο, προτρέποντας τον ΟΗΕ να επεκτείνει τα προγράμματά του για την επιστροφή των βίαια εκτοπισμένων Ροχίνγκια πίσω στη Μιανμάρ.

Η πρέσβειρα Φατίμα ζήτησε επίσης από τον Ειδικό Απεσταλμένο να προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι οι διμερείς ρυθμίσεις για την επιστροφή των προσφύγων Ροχίνγκια από το Μπανγκλαντές θα εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό.

Η εκπρόσωπος του Μπαγκλαντές στον ΟΗΕ, πιστεύουμε ότι ήταν αρκετά σαφής στην ομιλία της. Έχουν περάσει σχεδόν 5 χρόνια. Σε μια από τις χειρότερες ανθρωπογενείς ανθρωπιστικές τραγωδίες στη σύγχρονη ιστορία, σχεδόν ένα εκατομμύριο Ροχίνγκια αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Και η διαβεβαίωση για την ασφαλή επιστροφή τους δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί.

Τον Νοέμβριο του 2019, η Γκάμπια, εξ ονόματος του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στον οποίο συμμετέχουν 57 χωρών, κατέθεσε την πρώτη διεθνή αγωγή κατά της Μιανμάρ στο Διεθνές Δικαστήριο, κατηγορώντας τη χώρα για παραβίαση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τη Γενοκτονία.

Το δικαστήριο αποφάσισε ομόφωνα τον Ιανουάριο του 2020 ότι η Μιανμάρ πρέπει να λάβει επείγοντα μέτρα για την προστασία των Ροχίνγκια από τη βία και να διαφυλάξει τα αποδεικτικά στοιχεία για πιθανή γενοκτονία.

Ξεχωριστά, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ενέκρινε έρευνα για τις φερόμενες φρικαλεότητες τον Νοέμβριο του 2019. Το Διεθνές Δικαστήριο αποφάνθηκε πρόσφατα, στις 22 Ιουλίου του περασμένου έτους, ότι η κατηγορία της Γκάμπια για γενοκτονία κατά της Μιανμάρ θα προχωρήσει παρά τις προκαταρκτικές αντιρρήσεις της Μιανμάρ. Σύμφωνα με ακαδημαϊκούς και ακτιβιστές για τα δικαιώματα, η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ) έχει ανοίξει νέες ευκαιρίες για τη διεθνή κοινότητα να ασκήσει πίεση στον στρατό της Μιανμάρ για να αποδώσει δικαιοσύνη στους Ροχίνγκια. Παρ’ όλα αυτά, η τελική απόφαση στην υπόθεση μπορεί να πάρει χρόνια.

Είναι επίσης ανησυχητικό επειδή η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει στρέψει την προσοχή του κόσμου μακριά από τους μετανάστες Ροχίνγκια και προς τα εκατομμύρια των Ουκρανών που φεύγουν από την Ουκρανία και αναζητούν άσυλο σε διάφορα ευρωπαϊκά έθνη. Το θέμα των Ροχίνγκια περνάει, τουλάχιστον, σε δεύτερη μοίρα μπροστά σε έναν συνεχιζόμενο πόλεμο και μια ταχέως μεταβαλλόμενη Παγκόσμια Τάξη.

Το θέμα είναι ότι η Μιανμάρ βρίσκεται στην καρδιά της καταστροφής των Ροχίνγκια. Η κυβερνώσα στρατιωτική χούντα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλίσει την εθελοντική και αξιοπρεπή επιστροφή των προσφύγων.

Το Μπανγκλαντές έχει κάνει περισσότερα από αρκετά για να φιλοξενήσει πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες Ροχίνγκια με τεράστιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος και κόστος ασφάλειας. Τώρα είναι καιρός να αξιολογήσει την κατάσταση ο ΟΗΕ. Οι προσπάθειες του Μπανγκλαντές από μόνες τους δεν θα είναι επαρκείς για να επιφέρουν μια μακροπρόθεσμη λύση στην κατάσταση.

Ταυτόχρονα, η απόδοση ευθυνών για όλες τις παραβάσεις και τις θηριωδίες στη Μιανμάρ είναι κρίσιμη. Ως εκ τούτου, θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να παρακολουθεί τα προσωρινά μέτρα του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ) στην υπόθεση που έφερε η Γκάμπια εξ ονόματος του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙC).

Η διεθνής κοινότητα, ιδίως τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, έχει τεράστια ανθρωπιστική ευθύνη και δέσμευση απέναντι στους πρόσφυγες Ροχίνγκια.

Η παγκόσμια κοινότητα πρέπει να ξυπνήσει από τον λήθαργο και να δει ότι η ανθρωπογενής κρίση δεν προκλήθηκε από το Μπανγκλαντές, αλλά από την εσωτερική αναταραχή στην Μιανμάρ, η οποία επιβλήθηκε άδικα στο Μπανγκλαντές.

Παρά σειρά ψηφισμάτων του ΟΗΕ, η Μιανμάρ έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τον επαναπατρισμό των προσφύγων με αξιοπρέπεια και με πλήρη δικαιώματα ιθαγένειας.

Εκτός από τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, οι περιφερειακές χώρες και οι εμπορικοί εταίροι της Μιανμάρ, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Ινδονησία και η Γερμανία, τα κράτη που συμμετέχουν στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και στον Οργανισμό της Ισλαμικής Διάσκεψης πρέπει επίσης να εντείνουν τις πιέσεις τους προς τη Μιανμάρ για να επιλύσει με σοβαρότητα την ανθρωπιστική κατάσταση.

Τέλος, αν η διεθνής κοινότητα δεν καταφέρει να βρει μια μακροπρόθεσμη λύση στην ανθρωπιστική καταστροφή, πρέπει να δεσμευτεί ότι θα δεχτεί ένα εκατομμύριο ή περισσότερους βίαια εκτοπισμένους πρόσφυγες που σήμερα βρίσκουν καταφύγιο στο Μπανγκλαντές, όπως έχει κάνει με πολλούς άλλους πρόσφυγες στο παρελθόν.

Προτρέπουμε σε άμεση δράση για να βοηθήσουμε στην επίτευξη σημαντικής προόδου προς την κατεύθυνση της δημιουργίας συνθηκών για την ασφαλή, εθελοντική, αξιοπρεπή και μακροπρόθεσμη επιστροφή των προσφύγων στη Μιανμάρ. Είναι ζωτικής σημασίας να αντιμετωπιστούν οι βασικές αιτίες των συστηματικών διακρίσεων, της στέρησης των δικαιωμάτων και της κοινοτικής βίας στη Μιανμάρ.

Καλούμε επίσης την παγκόσμια κοινότητα να παραμείνει αλληλέγγυα με τους πρόσφυγες Ροχίνγκια, καθώς και με την κυβέρνηση και τον λαό του Μπανγκλαντές που τους φιλοξενεί. Τα Ηνωμένα Έθνη δεσμεύονται να παράσχουν ενεργό βοήθεια στο μέλλον. Η δυστυχία των Ροχίνγκια δεν πρέπει να γίνει ευκαιρία πολιτικής εκμετάλλευσης.

Σε μια εποχή που τα κονδύλια για τους Ροχίνγκια λιγοστεύουν και που η διεθνής κοινότητα έχει γίνει εμφανώς αδιάφορη για τη διαφύλαξη της κοινότητας, η βιώσιμη πορεία δράσης που πρέπει να αναλάβει η διεθνής κοινότητα είναι ο ασφαλής και αξιοπρεπής επαναπατρισμός των Ροχίνγκια μέσω διεθνών μηχανισμών.

Κατά την τελευταία επίσκεψη της Ύπατης Αρμόστριας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μιτσέλ Μπατσελέ, αυτόν τον μήνα, η πρωθυπουργός Σεΐχ Χασίνα επεσήμανε ορθά στην Μπατσελέ ότι οι πρόσφυγες Ροχίνγκια στο Μπανγκλαντές πρέπει τελικά να επιστρέψουν στη Μιανμάρ.

Έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από τότε που ο στρατός της Μιανμάρ πραγματοποίησε την πιο πρόσφατη γενοκτονική εκστρατεία του εναντίον των Ροχίνγκια, αναγκάζοντας περίπου ένα εκατομμύριο από αυτούς να καταφύγουν στο Μπαγκλαντές σε αναζήτηση ασφάλειας. Για μια χώρα με περιορισμένους πόρους όπως η δική μας, η φιλοξενία τόσων πολλών προσφύγων επί πέντε χρόνια ήταν πράγματι μια μεγάλη πρόκληση.

Έτσι, στην πέμπτη επέτειο της κρίσης των Ροχίνγκια, καλούμε τον κόσμο να κάνει κάτι για τους πρόσφυγες Ροχίνγκια. Δεν είναι πρόσφυγες φυσικής καταστροφής. Έχουν το δικαίωμα να ζήσουν στη γενέτειρά τους, τη Μιανμάρ, με τη δέουσα αξιοπρέπεια. Διαφορετικά, ως συνειδητά ανθρώπινα όντα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ευθύνη μας.

Σχετικά με την συγγραφέα:

Η Samina Akhter είναι ανεξάρτητη συγγραφέας με έδρα την Ντάκα και ακτιβίστρια για τις γυναίκες και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Bangladesh Mohila odhikar Parishad, μια ομάδα πολιτών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens