της Linda Pentz Gunter*
Ο θανάσιμος κίνδυνος από πυρηνικούς σταθμούς που εμπλέκονται σε εμπόλεμη ζώνη – κάτι για το οποίο προειδοποιούσαμε από πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – ήρθε στο επίκεντρο ακόμη πιο έντονα.
Η συνεχιζόμενη στρατιωτική δραστηριότητα γύρω από τον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια, όπου βρίσκονται 6 από τους 15 αντιδραστήρες της Ουκρανίας, έχει εγείρει παγκόσμια ανησυχία για τις τρομερές συνέπειες εάν ένας πύραυλος χτυπήσει έναν αντιδραστήρα, ή χειρότερα, τις απροστάτευτες δεξαμενές ακτινοβολημένων καυσίμων ή τα βαρέλια αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων.
Ας θυμηθούμε ότι η πυρηνική καταστροφή του Τσερνόμπιλ του 1986 – αποτέλεσμα της έκρηξης μιας ενιαίας, σχετικά νέας μονάδας – έχει καταστήσει μια περιοχή 1.000 τετραγωνικών μιλίων (η Ζώνη Αποκλεισμού) ακατοίκητη ακόμα και σήμερα και για το άμεσο μέλλον. Οποιοσδήποτε από τους αντιδραστήρες της Ζαπορίζια περιέχει ένα πολύ μεγαλύτερο απόθεμα ραδιενεργών και μια πιο πυκνή δεξαμενή καυσίμων από ό,τι συνέβαινε στο Τσερνόμπιλ. Μια σημαντική παραβίαση σε οποιονδήποτε από τους 6 αντιδραστήρες θα απελευθέρωνε μακροχρόνια ραδιενεργή μόλυνση στο περιβάλλον, αναγκάζοντας μόνιμες εκκενώσεις και αρρωσταίνοντας αμέτρητους ανθρώπους.
Η καταστροφή στο Τσερνόμπιλ το 1986 ερήμωσε περιοχή 1.000 τετραγωνικών μιλίων, συμπεριλαμβανόμενου του Pripyat που έγινε ακατοίκητο. (Φωτογραφία: Pedro Caetano de Moura Pinheiro/Creative Commons)
Από όλα αυτά προκύπτουν αρκετά προφανή συμπεράσματα.
1) Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες δεν μπορούν να βρίσκονται σε εμπόλεμη ζώνη.
2) Οι συνέπειες μιας επίθεσης σε πυρηνικό ε εργοστάσιο μπορεί να είναι καταστροφικές, μακροχρόνιες και εκτεταμένες.
3) Είναι αδύνατο να προβλεφθεί πού μπορεί να συμβεί πόλεμος (οι πρόσφατες απερίσκεπτες δηλώσεις του Lindsey Graham μας θυμίζουν ότι ναι, θα μπορούσε ακόμη και να υπάρξει (εμφύλιος) πόλεμος ξανά εδώ στις ΗΠΑ).
4) Οι πιθανότητες μιας καταστροφικής βλάβης σε πυρηνικό εργοστάσιο πρέπει να είναι μηδενικές, δεδομένων των απαράδεκτων συνεπειών.
5) Οι πυρηνικοί σταθμοί δεν είναι μόνο ακατάλληλοι για το κλίμα του πολέμου, αλλά και για τις σημερινές και τις επικείμενες ακραίες συνθήκες της κλιματικής αλλαγής (μεγάλη άνοδος της στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες, πυρκαγιές, βίαια καιρικά φαινόμενα κ.λπ.). Ως εκ τούτου, είναι παράλογο και ανεύθυνο να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια ως πηγή ενέργειας.
Αντίθετα, καθώς μια αντιπροσωπεία 14 ατόμων από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κατευθύνθηκε προς το εργοστάσιο της Ζαπορίζια, ο Γενικός Γραμματέας της, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε ότι ήταν μια αποστολή «που επιδιώκει να αποτρέψει ένα πυρηνικό ατύχημα και να το διατηρήσει. Σημαντικό — το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη».
Διατηρώ; Λοιπόν, όπως μας υπενθύμισε ο Henry Sokolski στο άρθρο του στις 31 Αυγούστου — The Zaporizhzhia Nuclear Plant Is Kindling for III World War — «Η Διεθνης Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ιδρύθηκε πριν από εβδομήντα χρόνια για να προωθήσει την πυρηνική ενέργεια». Έχει δημιουργηθεί για να «διενεργεί περιστασιακούς πυρηνικούς ελέγχους, όχι για να προστατεύει φυσικά τα εργοστάσια από στρατιωτικές επιθέσεις ή για να αποστρατιωτικοποιήσει τις ζώνες γύρω τους», έγραψε. «Ο ΔΟΑΕ δεν μπορεί να παράσχει στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια καμία άμυνα, ούτε θα διακινδυνεύσει να κρατήσει επιτόπου το προσωπικό του ΔΟΑΕ για να λειτουργήσει ως αμυντικά σύρματα».
Ο James Acton, συνδιευθυντής του προγράμματος πυρηνικής πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace, εξέδωσε παρόμοιες προειδοποιήσεις σχετικά με τους περιορισμούς της αντιπροσωπείας του ΔΟΑΕ όταν του πήραν συνέντευξη σχετικά με την επιδείνωση της κατάστασης στη Ζαπορίζια και την επίσκεψη του ΔΟΑΕ στην έκδοση της 29ης Αυγούστου στην εκπομπή Rachel Maddow.
«Θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές για το τι μπορούν να επιτύχουν», είπε. «Είναι δουλειά τους να αναφέρουν τι συμβαίνει στο εργοστάσιο, να αξιολογούν τα χαρακτηριστικά ασφάλειας και ασφάλειας στο εργοστάσιο και να αναφέρουν. Δεν έχουν έναν μαγικό τρόπο να υπερασπιστούν το εργοστάσιο ή να επισκευάσουν χαλασμένο εξοπλισμό».
Υπάρχει αιολικό πάρκο στην περιοχή Zaporizhzhia. (Photo by Blitz1980/Wikimedia Commons)
Ο Λευκός Οίκος ζήτησε να κλείσουν οι αντιδραστήρες Ζαπορίζια. Θα πρέπει να ζητήσει να κλείσουν όλοι οι αντιδραστήρες. Αντίθετα, επιμένει τυφλά με την πυρηνική ενέργεια ως παρόν και μελλοντικό ενεργειακό πρόγραμμα.
Ο Λευκός Οίκος δεν είναι μόνος, φυσικά. Η παράλογη —και αναμφισβήτητα τρελή— απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία από ορισμένες κυβερνήσεις ήταν να επιμείνουν στη συνεχιζόμενη ή ακόμη και στη διευρυμένη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Δεδομένου του τι διακυβεύεται με αυτόν τον τρόπο —και δεδομένων των προφανών ασφαλέστερων, γρηγορότερων και φθηνότερων εναλλακτικών λύσεων ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας— αυτό φαίνεται να είναι σύμπτωμα κάποιου είδους συλλογικής τρέλας.
Ας το παραδεχτούμε, αν η Ζαπορίζια ήταν ένα αιολικό πάρκο 6 στρεμμάτων αντί για ένα πυρηνικό εργοστάσιο 6 αντιδραστήρων, δεν θα μιλούσαμε καν για αυτό, πόσο μάλλον να ανησυχούμε για το πώς να το προφέρουμε.
* Η Linda Pentz Gunter είναι η διεθνής ειδικός του Beyond Nuclear και γράφει και επιμελείται το Beyond Nuclear International.
μετάφραση Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου
