Οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα φαινόμενα εντεινόμενης πείνας που πλήττουν πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο
Με τη διακοπή της παροχής του οικονομικού βοηθήματος στους αιτούντες άσυλο καθώς και την άρνηση παροχής σίτισης στους αναγνωρισμένους πρόσφυγες και τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο εντείνεται ολοένα η επισιτιστική κρίση στην Ελλάδα, προειδοποιούν οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
Εδώ και σχεδόν δύο μήνες, έως και το 60% των ατόμων που διαμένουν στις κρατικές δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκές φαγητό. Έπειτα από την εφαρμογή, τον Οκτώβριο του 2021, ενός νόμου που ψηφίστηκε πέρυσι, η ελληνική κυβέρνηση σταμάτησε την παροχή υπηρεσιών προς άτομα των οποίων οι αιτήσεις ασύλου τους έγιναν δεκτές. Ένας στους τέσσερις από τους διαμένοντες σε αυτές τις δομές είναι γυναίκες και δύο στους πέντε είναι παιδιά.
«Οι γυναίκες στον καταυλισμό του Ελαιώνα μάς λένε συνεχώς ότι τα παιδιά τους κλαίνε τη νύχτα από την πείνα. Οι μητέρες καθώς δεν έχουν χρήματα για βρεφικό γάλα, το αντικαθιστούν με πολτοποιημένα μπισκότα σε νερό», δηλώνει η Emily Wilson της εθελοντικής οργάνωσης Project Elea. Ένας πατέρας τριών παιδιών από το Αφγανιστάν, με χρόνια ασθένεια, δηλώνει: «Δεν πειράζει αν δεν τρώω εγώ, αλλά δεν μπορώ να αφήσω τα μωρά μου πεινασμένα».
Επιπλέον, περίπου 34.000 αιτούντες άσυλο παραμένουν εδώ και δύο μήνες χωρίς το οικονομικό βοήθημα που τους επέτρεπε προηγουμένως να αγοράζουν τρόφιμα, ρούχα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας το διαχειριζόταν προηγουμένως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ωστόσο διεκόπη όταν η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε τη διαχείρισή του, την 1η Οκτωβρίου 2021. Σε απάντηση εκκλήσεων που απηύθυναν οργανώσεις για την άμεση διευθέτηση της κατάστασης, η κυβέρνηση διαβεβαίωσε δημόσια ότι οι παροχές θα αποκαθίσταντο έως το τέλος Οκτωβρίου. Ωστόσο, ένα μήνα μετά, το πρόβλημα παραμένει άλυτο, και οι οδυνηρές επιπτώσεις στους αιτούντες άσυλο αυξάνονται μέρα με τη μέρα.
«Ευάλωτοι και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι ωθούνται στα άκρα: Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο νηστικά. Άρρωστοι άνθρωποι δεν μπορούν να πάρουν το λεωφορείο για να πάνε στο γιατρό. Και οικογένειες δεν έχουν τα μέσα να προετοιμαστούν για το κρύο του χειμώνα», δηλώνει η Μάρθα Ρούσσου, από την οργάνωση International Rescue Committee.
Η διακοπή του οικονομικού βοηθήματος στερεί από τους αιτούντες άσυλο την αξιοπρέπειά τους και τη σανίδα σωτηρίας από την οποία πολλοί εξ αυτών εξαρτώνταν. Οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο, οι οποίοι ήταν ήδη οικονομικά περιθωριοποιημένοι, καταφεύγουν τώρα στην επαιτεία και σε ακατάλληλους τρόπους επιβίωσης.
«Μεταξύ αυτών που πλήττονται είναι οι απορριφθέντες αιτούντες άσυλο που δεν έχουν πρόσβαση σε στέγαση ή υγειονομική περίθαλψη και δεν έχουν δικαίωμα στην εργασία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται πολλοί Αφγανοί και Σύριοι πρόσφυγες, των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν με την αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα, παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν δέχεται καμία επιστροφή από την Ελλάδα», δήλωσε η Ana Liz Chiban της οργάνωσης Fenix – Humanitarian Legal Aid.
Πολλοί αιτούντες άσυλο που διαβιούν εκτός των καμπ, ως επωφελούμενοι του Προγράμματος ΕΣΤΙΑ για τη Στήριξη Έκτακτης Ανάγκης για την Ένταξη και τη Στέγαση, παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευαλωτότητα: Έχουν κι αυτοί ήδη πληγεί από τη διακοπή του οικονομικού βοηθήματος, σε αντίθεση όμως με όσους διαβιούν στα καμπ, δεν λαμβάνουν σίτιση. Χωρίς αυτήν την εναλλακτική, αφήνονται τελείως στο έλεος των κοινωνικών υπηρεσιών και των οργανώσεων για τη σίτισή τους, όταν αυτό είναι δυνατό.
«Τόσο με τις πράξεις όσο και με την αδράνειά της, η κυβέρνηση της Ελλάδας προκαλεί μια επισιτιστική κρίση που πλήττει πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στη χώρα. Είναι παράνομο, περιττό και άκρως απαράδεκτο να συμβαίνει αυτό στην ΕΕ», δήλωσε η Anita Bay, Διευθύντρια της Save the Children Europe.
Οι οργανώσεις καλούν σε επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της εντεινόμενης κρίσης. Μεταξύ άλλων, ζητούν από την κυβέρνηση της Ελλάδας:
- Να αντιμετωπίσει ως πολιτική προτεραιότητα την επανέναρξη διανομής του οικονομικού βοηθήματος.
- Να παράσχει επείγουσα βοήθεια στους αιτούντες άσυλο που λάμβαναν προηγουμένως οικονομικό βοήθημα, όπως βασικά είδη, κουπόνια για καταστήματα, εισιτήρια μέσων μεταφοράς κ.ά.
- Να διασφαλίσει ότι οι δόσεις του οικονομικού βοηθήματος που δεν παραδόθηκαν στους αιτούντες άσυλο τους προηγούμενους μήνες θα παρασχεθούν όταν τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα.
- Να διασφαλίσει ότι όλοι οι άνθρωποι που διαμένουν στις δομές φιλοξενίας λαμβάνουν κατάλληλη, θρεπτική σίτιση, ανεξάρτητα από το αν είναι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή αν έχουν απορριφθεί οι αιτήσεις τους.
Ιστορικό
- Τον Οκτώβριο του 2021, δημοσιεύθηκε δελτίο τύπου και ανοιχτή επιστολή από οργανώσεις που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για την διακοπή του οικονομικού βοηθήματος προς τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.
- Σε απάντηση στο δελτίο τύπου, το Υπουργείο Ασύλου και Μετανάστευσης δήλωσε κατηγορηματικά ότι οι αιτούντες άσυλο θα έχουν πρόσβαση σε «οικονομικό βοήθημα που θα παρασχεθεί στα τέλη Οκτωβρίου».
- Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία (άρθρο 17 της οδηγίας 2013/33/ΕΕ και άρθρο 55 του νόμου 4636/2019), η Ελλάδα είναι υπεύθυνη για την εξασφάλιση ελάχιστων υλικών συνθηκών υποδοχής στους αιτούντες άσυλο.
- Το 2020, η κυβέρνηση της Ελλάδας θέσπισε νέα νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κάθε υλική υποστήριξη υποδοχής προς άτομα που έχουν λάβει καθεστώς προστασίας διακόπτεται εντός 30 ημερών από την επίδοση της θετικής απόφασης (άρθρο 114 Ν. 4636/2019, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 111 Ν. 4674/2020). Τον Οκτώβριο του 2021, η ελληνική κυβέρνηση άρχισε να αποκλείει αυτά τα άτομα από τη διανομή νερού και φαγητού, ως μέσο υλοποίησης της νομοθεσίας. Ο αποκλεισμός από τη διανομή νερού και φαγητού πλήττει και αιτούντες/ουσες άσυλο που έχουν λάβει τελεσίδικη απορριπτική απόφαση, παρά το γεγονός ότι πολλοί/ές έχουν δικαίωμα σε επανεξέταση του αιτήματος ασύλου τους.
Υπογράφουσες Οργανώσεις
- Action for Education
- ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
- Better Days
- Changemakers Lab
- ECHO100PLUS
- Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)
- Equal Rights Beyond Borders
- Europe Must Act
- Fenix – Humanitarian Legal Aid
- HIAS Ελλάδος
- HumanRights360
- I HAVE RIGHTS
- International Rescue Committee
- INTERSOS
- INTERSOS Hellas
- Jesuit Refugee Service Greece (JRS Greece)
- Κέντρο Ημέρας Βαβέλ
- Lighthouse Relief (LHR)
- Mobile Info Team (MIT)
- Refugee Legal Support
- Refugees International
- Safe Passage International
- Save the Children
- Still I Rise
- SolidarityNow
- Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, Δίκτυο Σχολών Πολιτικών Σπουδών του Συμβουλίου της Ευρώπης
- Terre des hommes Hellas
